Cześć III
Życie chrześcijańskie
- Prawo naturalne
Jest to prawo wpisane w naturę każdego człowieka. Każdy człowiek je posiada i każdego ono obowiązuje (wierzących i niewierzących). Naczelną ideą prawa naturalnego jest idea dobra i nakaz: Należy czynić dobro, a unikać zła.
- Prawo objawione
Jest to prawo dane przez Boga człowiekowi, jako pomoc w osiągnięciu zbawienia. Zawiera się ono w Piśmie Świętym i w Tradycji Kościoła. Przykładem prawa objawionego jest: Dekalog, 8 błogosławieństw.
- Sumienie
Jest to wewnętrzny głos w duszy człowieka który nakazuje czynić dobro i unikać zła. Aby dobrze funkcjonowało potrzeba odpowiedniej formy (spowiedź, rachunek sumienia)
- Łaska uświęcająca
Jest to łaska potrzebna człowiekowi do zbawienia (to nić łącząca człowieka z Bogiem).
Pierwszy raz otrzymujemy ją w sakramencie chrztu świętego.
Tracimy ją gdy popełniamy grzech śmiertelny (ciężki),
Odzyskujemy przez sakrament pokuty,
Pomnażamy gdy przyjmujemy sakramenty (w łasce uświęcającej) i przez dobre czyny.
- Łaska uczynkowa
Łaska uczynkowa – pomoc Boża do spełniania dobrych czynów potrzebnych do zbawienia.
Łaska uczynkowa pomaga nam w spełnianiu dobrych uczynków w ten sposób, że:
– oświeca nasz rozum, abyśmy poznali, co dobre, a co złe,
– wzmacnia naszą wolę, abyśmy czynili, co dobre, a unikali tego, co złe.
- Grzech
Grzech jest to:
– Obraza Boga
– Rana zadana Kościołowi
– Rana zadana samemu sobie
– krzywda wyrządzona drugiemu człowiekowi
Grzeszyć może człowiek: myślą, słowem, uczynkiem i zaniedbaniem
- Grzech śmiertelny (ciężki)
Grzech ten jest nazywany śmiertelnym ponieważ odbiera łaskę uświęcającą powodując śmierć duchową (potępienie). Zły czyn człowieka jest grzechem śmiertelnym, gdy spełnione są trzy warunki:
– przekroczenie przykazania w rzeczy ważnej,
– świadome,
– dobrowolne
Grzech powszedni (lekki)
Nie odbiera łaski uświęcającej, ale rani nasze relacje z Bogiem. Czyn jest grzechem powszednim (lekkim), jeśli nie jest spełniony, któryś z warunków do grzechu śmiertelnego (np. w rzeczy mniej ważnej, lub ważnej, lecz nie świadomie lub nie całkowicie dobrowolnie).
- Przykazanie I – „Nie będziesz miał Bogów cudzych przede Mną”
Przykazanie pierwsze wzywa nas do całkowitej wiary w Boga, pokładania w Nim nadziei i adorowania Boga w swoim życiu.
Grzechy przeciwko temu przykazaniu:
– kierowanie się zabobonami
– wiara w horoskopy
– wróżbiarstwo, magia
– bałwochwalstwo (ubóstwianie czegoś co nie jest Bogiem)
– świętokradztwo (niegodne traktowanie sakramentów, osób, rzeczy i miejsc poświeconych Bogu)
- Przykazanie II – „Nie będziesz brał imienia Pana Boga swego nadaremnie”
Imię Boga jest święte. Wzywać Go powinniśmy tylko po to by je czcić, uwielbiać i błogosławić. Przykazanie drugie zabrania nadużywania lub niegodnego wypowiadania imienia Boga, Jezusa Chrystusa, Maryi i świętych.
Grzechy przeciwko temu przykazaniu:
– Bluźnierstwo (wypowiadanie przeciw Bogu słów, nienawiści, wyrzutów, mównie nieźle o Bogu, brak szacunku do Niego w słowach)
– Krzywoprzysięstwo (złożenie pod przysięgą fałszywego zeznania, wzywanie Boga by był świadkiem kłamstwa)
– Wiarołomstwo – (niedotrzymanie danego słowa, przyrzeczeń, obietnic, przysięgi)
- Przykazanie III – „Pamiętaj abyś dzień święty święcił”
Dzień Święty (niedziela i święta nakazane). Mówi się, że niedziela to „mała Wielkanoc” przypominająca o najważniejszym wydarzeniu naszej wiary tzn. zmartwychwstaniu. Ze względu na to wymaga się od chrześcijan by ten dzień był przeżyty inaczej niż inne dni.
Uświecić dzień święty oznacza: uczestniczyć w niedziele i święta nakazane w Eucharystii, powstrzymać się od wykonywania prac niekoniecznych, korzystać z należnego wypoczynku duchowego i fizycznego (nie może być to dzień spędzony na lenistwie).
Zaleca się by był to dzień poświęcony we wspólnocie rodzinnej, pogłębieniu relacji z Bogiem i ludźmi.
Święta nakazane:
– Uroczystość Narodzenia Pańskiego 25 grudzień
– Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki 1 styczeń
– Uroczystość Objawienia Pańskiego (trzech króli) 6 styczeń
– Uroczystość Bożego Ciała święto ruchome zależy od daty Wielkanocy
– Uroczystość Wniebowzięcia NMP 15 sierpień
– Uroczystość Wszystkich Świętych 1 listopad
(Nie uczestnictwo we Mszy świętej w niedzielę i święta nakazane „z lenistwa” jest grzechem śmiertelnym)
- Przykazanie IV – „czcij ojca swego i matkę swoją”
Czwarte przekazanie mówiące o czci ojca i matki, ma szersze znaczenie.
Dotyczy następujących relacji:
– dzieci – rodzice
– uczniowie – nauczyciele
– pracownicy – pracodawcy
– podwładni – przełożeni
– ochrzczeni – Kościół
– obywatele – Ojczyzna
Czwarte przykazanie uczy:
– właściwej postawy wobec Boga
– właściwej postawy wobec ziemskich rodziców
– umiejętności współżycia międzypokoleniowego (szacunek do starszych)
– poszanowanie innych ludzi, szczególnie tych, którzy sprawują nad nami jakąś władzę
– szacunek i miłość do narodu i Kościoła
- Przykazanie V – „Nie zabijaj”
Życie człowieka jest zawsze darem Boga. On daje życie człowiekowi i tylko On może to życie zakończyć.
Granice ludzkiego życia: Rozpoczyna się od chwili poczęcia i trwa do naturalnej śmierci, wszelka ingerencja ludzka w te granice ustalone przez Stwórcę są zawsze sprzeczne z naturą człowieka i są wielkim złem, który woła o pomstę do nieba.
Grzechy przeciwko życiu:
– zabójstwo zamierzone (zaplanowane i przeprowadzone świadomie)
– aborcja (zabijanie dziecka przed narodzeniem, w łonie matki – dodatkowo czyn ten objęty jest najwyższą karą ekskomuniki – wyłączenia z Kościoła, którą zaciąga każdy kto dokuje ten czyn jak i ten kto ma bezpośredni wpływ na dokonanie go: matka, ojciec, lekarz, osoba asystująca, zezwalający na to lub doradzający).
– eutanazja (zabijanie osób starszych, chorych niepełnosprawnych)
– samobójstwo
– zgorszenie (nasze zachowanie może powodować u innych śmierć duchową – utratę wiary)
– Brak szacunku dla życia i zdrowia swojego i innych: (nadużywanie alkoholu i palenie papierosów, używanie i rozpowszechnianie narkotyków, lekceważenie chorób, nieodpowiednie ubieranie się mające wpływ na nasze zdrowie, nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa: BHP, , jazda pod wpływem alkoholu, inne).
drogowych
- Przykazanie VI i IX – „Nie cudzołóż” i „Nie pożądaj żony bliźniego swego”
Te przykazani dekalogu stoją na straży czystości seksualnej i właściwego korzystania z daru płciowości według zamierzenia Boga Stwórcy.
Czystość to wstrzymywanie się od pożycia seksualnego poza małżeństwem, oraz korzystanie z niego zgodnie z moralnością katolicką.
Grzechy przeciwko czystości:
– cudzołóstwo (współżycie seksualne poza małżeństwem)
– pornografia (oglądanie i rozpowszechnianie materiałów o treści pornograficznej)
– prostytucja (cudzołóstwo, którego celem jest korzyść materialna)
– gwałt (współżycie z użyciem przemocy fizycznej i wbrew czyjejś woli)
– masturbacja (samogwałt – pobudzanie narządów płciowych w celu uzyskania przyjemności seksualnej)
– antykoncepcja (używanie środków które mają na celu uchronić przed poczęciem dziecka)
– „wolny związek” (życie bez ślubu kościelnego, wspólne zamieszkanie i współżycie seksualne – dopóki człowiek trwa w tym grzechu nie może uzyskać rozgrzeszenia w sakramencie pokuty)
- Przykazanie VII i X– „Nie kradnij” i „Ani żadnej rzeczy która jego jest”
Bóg w tych przykazaniach domaga się od nas szacunku dla wszelkiej własności (prywatnej i społecznej). Dobra stworzone przez Niego mają służyć wszystkim ludziom i pokoleniom.
Grzechy przeciwko tym przykazaniom:
– kradzież
– zatrzymywanie rzeczy pożyczonych i znalezionych, gdy znany jest właściciel
– bogacenie się przez oszustwo (np. nieuzasadnione podwyższanie cen)
– narażanie na straty przez niedotrzymanie umów
– niedbałe wykonywanie swojej pracy
– niszczenie własności cudzej lub wspólnej (np. dewastowanie przyrody)
– egoistyczne korzystanie ze swojej własności
– niszczenie zbywających dóbr (np. marnowanie pokarmu)
- Przykazanie VIII – „Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu”
To przykazanie stoi na straży prawdy i prawdomówności. Ten nakaz wypływa z powołania człowieka by był świadkiem Boga, który jest Prawdą i chce prawdy. Wszelkie grzechy w tej dziedzinie pochodzą od diabła, którego Pismo święte naszywa ojcem kłamstwa.
Wykroczenia przeciwko prawdzie:
– kłamstwo (niezgodność wypowiadanych słów z rzeczywistością, wprowadzanie w błąd)
– fałszywe świadectwo i krzywoprzysięstwo
– pochopne osądy
– ironia (poniżanie i ośmieszanie innych)
– obmowa (ujawnianie wad i błędów innych ludzi)
– oszczerstwo (rozgłaszanie kłamstwa o kimś)
Pytania sprawdzające
- Co to jest prawo naturalne?
- Co to jest prawo objawione?
- Co to jest sumienie?
- Co to jest łaska uświęcająca i do czego jest nam potrzebna?
- Co to jest łaska uczynkowa?
- Co to jest grzech?
- Jakie są rodzaje grzechów?
- Co to jest grzech śmiertelny? Dlaczego tak się nazywa?
- Kiedy człowiek popełnia grzech śmiertelny? (warunki)
- Co to jest grzech powszedni?
- Wymień grzechy przeciwko I przykazaniu
- Dlaczego należy czcić i szanować imię Boże?
- Wymień grzechy przeciwko II przykazaniu
- Jak chrześcijanin powinien czcić dzień święty?
- Co to są święta nakazane? wyjaśnij i wymień je
- Dlaczego niedziela jest dniem świętym?
- Jakich relacji dotyczy przykazanie IV i czego nas uczy?
- Wymień grzechy przeciwko życiu
- Dlaczego życie człowieka należy chronić i jakie są granice ludzkiego życia?
- Co oznacza pojęcie czystość seksualna?
- Wymień grzechy przeciwko czystości
- Wymień grzechy przeciwko przykazaniu VII i X
- Wymień grzechy przeciwko przykazaniu VIII
- Jaka jest różnica między obmową i oszczerstwem?